Kvinner du skulle ha møtt

To kvinner har eg bore med meg denne sommaren. Den eine ganske lita, den andre enno mindre. Den eine med skaut rundt håret og nevane knepte saman bak på ryggen, den andre med eit fingerbøl som det kjæraste ho eig. Båe har dei kravd sin plass, gjort inntrykk og sett far i minnet mitt.

Den føste kvinna, Maria frå øya Landegode utanfor Bodø, vart eg kjend med i debutromanen til Elin Aasbakk Lind, Punktum midt i en vakker setning. Maria er gammeltanta til Mattias, som etter eit opprivande samlivsbrot rømmer ut til øya han ikkje har besøkt sidan han var berre ein liten gut. Det spontane opphaldet blir lengre enn Mattias har tenkt, og han kjem etter kvart svært nær den gamle grandtanta på fleire vis. Møtet mellom desse to, både i det stille og i det stormfulle, blir ei sterk reise i tid og kjensler spunne rundt den ville naturen ute i havgapet. Maria mjuknar i samveret med nevøen, og avslører med tida den største løyndomen ho har bore under bringa i ei årrekkje. Mattias får på si side sett sine eigne grubleri i perspektiv, og vaknar for alvor opp som menneske desse dagane på Landegode.

Aasbakk Lind har ein kjenslevar måte å skildre personane i forteljingane sine på, og gjennom eit vakkert, presist språk knytt opp mot ein vill natur skriv ho rørande stillferdig og fint om dei heilt store kjenslene i livet, om tap og sakn, og om det å kunne elske inderleg med heile seg. Maria går att i minnet mitt, ruslar målretta fredfullt rundt på Landegode og strålar trufast kjærleik med heile den vesle skrapningen sin. Tusen takk, Elin, for at du let meg bli kjend med dette vidunderlege mennesket!

Jenta med fingerbølet er den andre som har fått varig opphald i minnet mitt denne sommaren. Seks år gamle Yiza er ein papirlaus flyktning som blir plukka opp frå gata og plassert på ein barneheim i eit land der ho ikkje eingong kjenner språket. Ho rømmer ganske fort frå institusjonen saman med to gutar, og dei heimlause borna må svoltne, skitne og utslitne klare seg sjølve i snøslaps og bitande kulde. Frå no av går samhaldet mellom dei stakkars borna som ei sterk lenke gjennom heile forteljinga, eit samhald der dei små finn tryggleik og styrke i kvarandre i ein brutalt håplaus kvardag.

Vesle Yiza leikar i sinnet mitt, der ho sit blåfrosen bortgøymd i ein søppelcontainar og gneg "det gode" av banaskal og tullar seg inn i aviser og anna "mjukt" for å halde liv i skrotten nokre timar til. Eg ser det lortute andletet grimete av snøslaps, med store, redde augo, som kjenner kun eitt ord i det framande landet; politi. Høyrer ho dette ordet, skal ho skrike så høgt ho kan.

Det heile er brutalt hjarterått, men Michael Köhlmeier brukar ikkje dei store orda. Slik sett minner desse to bøkene litt om kvarandre: faktene er små, trass store tema, sidene er få, trass djuptgripande innhald. Eg har lært mykje både av Maria og Yiza denne sommaren. Møt dei du òg!

Bloggar: Merete